Pionieren in Delfzijl: Building with Nature

De pionierskwelder ligt pal voor de haven van Delfzijl. Het is een paradijs voor vogels èn voor wetenschappers. Dit Research and Development-project past bovendien goed binnen de doelstellingen van de Marconi (Maritieme Concepten In beeld) -projecten geïnitieerd vanuit de gemeente Delfzijl. Het creëren van meer ruimte voor de natuur is een speerpunt. InVra plus werkte een uitvoeringsplan uit naar een uitvoerbaar ontwerp. 

De semi-kunstmatige kwelder is ontworpen volgens het principe van Building with Nature. Daarmee werk je niet tegen, maar met de natuur. De kwelder is namelijk zo aangelegd dat deze door de stromingsdynamiek verder aanslibt. Dat is positief voor de waterkwaliteit, want in de Eems-Dollard is een overschot aan slib. Hierdoor is bijvoorbeeld de visstand erg laag. Realisatie is mogelijk door financiële bijdragen vanuit het Waddenfonds en de provincie Groningen.

Wetenschappers van EcoShape en Deltares gaan monitoren hoe dit in de praktijk werkt. Om zo veel mogelijk te leren van de kwelder zijn verschillende proefvakken aangelegd met een aandeel van 5, 20 en 50 procent slib. Na afloop zijn rijshoutdammen geplaatst. Dit zijn palen met daartussen takken die de grond op zijn plaats houdt en voor verdere aanslibbing moet zorgen.

Learning by doing
De pionierskwelder doet zijn naam eer aan. Want hoe krijg je slib en zand gemengd in de bovenste meter en dan ook nog in juiste verhoudingen? Bij InVra plus lag de uitdaging om een uitvoeringsplan uit te denken en te vertalen naar een uitvoerbaar ontwerp. Na diverse experimenten is een werkwijze gevonden die effectief bleek. Werken met nat slib uit de haven bleek niet realistisch, daarom is ingedroogd slib (in feite klei) gebruikt uit een depot in het naburige Farmsum. Bovendien werd dankzij goed speurwerk een diepspitter gevonden die tot maar liefst 1,40 meter kan spitten. Van dit landbouwwerktuig zijn slechts enkele gemaakt en dit exemplaar is met zekerheid de eerste die achter de zeedijk heeft gereden. Grote uitdaging was het getij. Dagelijks liep de kwelder twee keer grotendeels onder. Hierdoor was het elke dag een race tegen de klok, want natte klei is hier moeilijk verwerkbaar. Wie net als wij nieuwsgierig is hoe de kwelder zich ontwikkelt, kan dit de komende jaren zelf in Delfzijl komen bewonderen.